"Zazalar İranîleşmiş Türklerdir!"
Bizim çok değerli sosyologlarımızdan Prof. Dr. Orhan Türkdoğan'ın iki eserini okuyucularımıza önemle tavsiye ederim: 1- Alevî-Bektaşi Kimliği. 2- Zazalar ve Kürtler. Ben şahsen, bu iki ilmî eserden çok istifade ettiğimi bu vesileyle bir kere daha ifade ediyorum. Prof. Orhan Türkdoğan'ın Zazalar ve Kürtler isimli 580 sayfalık ilmî araştırması 2008 yılında çıktı. Daha önce, 1945 yılında M.Şerif Fırat; DOĞU İLLERİ ve VARTO TARİHİ isimli 176 sayfa tutarında bir araştırma yayınlamıştı. M.Şerif Fırat o eserinde Zazaların tamamen Türk asıllı olduklarını, Doğu Anadolu'da yaşayan bazı Türkmen boylarının da, zamanla dillerini kaybederek Kürtçe konuşmaya başladıklarını örnekler vererek ortaya koymuştu. Şerif Fırat'ın bu eseri yayınlandıktan bir hafta sonra, birtakım kişiler onu öldürdüler. Şimdi biz o araştırmacı öğretmenin, mezarının bile nerede olduğunu bilmiyoruz. DOĞU İLLERİ ve VARTO TARİHİ 1961 yılında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından Devlet Başkanı Cemal Gürsel'in önsözüyle yeniden bastırıldı. Prof. Orhan Türkdoğan da ZAZALAR ve KÜRTLER kitabında M.Şerif Fırat'ın eserine atıflarda bulunmaktadır. M.Şerif Fırat da kendisinin ZAZA Türklerinden olduğunu yazmaktadır. Fırat'a göre, Tunceli ilimizde yaşayan: Hormekliler, Lolanlılar zamanla dillerini değiştirip Zazaca konuşan Türk boylarındandı. Zazalar, kalabalıklar halinde: Diyarbakır-Bingöl-Tunceli-Sivas-Elazığ ve Adıyaman illerimizde bulunmaktadırlar. "Zazalar ve Kürtler" kitabının 35. sayfasında yer alan bir tesbit aynen şöyle: "Günümüzde Strasburg Üniversitesinden Japon dil bilimci Goishi Kojima, ülkemize geliyor ve uzun bir süre kalarak Kurmançi ve Zazaca üzerinde araştırma yapıyor, aksine Türkçe ile Zazaca arasındaki benzerliğin Kurmançi ile Zazaca arasındaki benzerlikten daha fazla olduğunu ileri sürüyor." Prof. Orhan Türkdoğan, birçok Zaza boyları üzerinde olduğu gibi Tercan ilçesinde yaşayan Ağbasar Zazaları üzerinde de incelemelerde bulunmuş. Diyor ki: "Ağbasar Zazaları kendilerinin Çarekli/Çaruklu aşiretine mensup olduklarını, daha ziyade Tunceli, Kiğı, Pülümür ve Tercan'da yerleştiklerini söylüyorlar. Başbakanlık Arşivi Belgelerine göre Çarıklı (Çaruklu/Çarukkulu) Yörükân (yani Türkmen) taifesindendir. Ağabasarların pirleri veya seyyitleri ise Kureyşli (Kureyşanlı) aşiretindenmiş. Burada, bir noktaya dikkat çekmek gerekiyor. Osmanlı arşivlerinde Kureyşanlı değil de Kuranşalu aşiretine rastlamaktayız. Kanımca, aşiretin kökeni de buradan gelmektedir. Kuranşalular da yine, belgelere göre, konar-göçer olup Türkmen taifesindendir. Konya'dan, Sivas sancağına kadar uzanan bir alanda yaşadıkları bilinmektedir. Ağbasarlar, bir Zaza grubu olarak, Kürtlerden ve Sünnîlerden kız alıp vermiyorlar. Bana göre, Şâfi ve Alevî bütün Zazalar, İranîleşmiş Türklerdir..." (Zazalar ve Kürtler Sayfa: 36-37) Bütün Zazaların ve Türklerin bu ilmî eseri okumaları lâzım. Zazaların Kürt asıllı olduğunu söyleyenlerin akıllarına şaşarım.