Şirket ortakları hangi kapsamda sigortalı sayılacak

Soru: 3 yıldan bu yana SSK sigortalısı olarak çalıştığım anonim şirketten hisse aldım. Aynı zamanda anonim şirketin yönetim kuruluna seçildim. Bundan böyle yönetim kuruluna seçildiğim bu iş yerinden SSK sigortalısı mı yoksa Bağ-Kur sigortalısı mı olacağım. Mualla F./Beykoz-İstanbul SİGORTALI OLMAK ZORUNLUDUR Türk sosyal güvenlik sisteminde zorunluluk ilkesi egemendir. Bu ilke gereği sigortalı olmak, kişi açısından sadece bir hak değil, aynı zamanda kaçınılamayan bir yükümlülüktür. Diğer bir ifade ile sigortalı olup olmama konusunda kişinin iradesine bakılmaz; kişi istemese de, belirli şartların oluşmasıyla birlikte sigortalı olmak zorundadır. Bu zorunluluk 5510 sayılı Kanunun 92. maddesinde hüküm altına alınmış, sigorta hak ve yükümlülüklerini ortadan kaldırmak, azaltmak, vazgeçmek veya başkasına devretmek için sözleşmelere konulan hükümler geçersiz sayılmıştır. TİCARİ FAALİYETTE BULUNANLAR BAĞ-KUR SİGORTALISI OLUR Bir kişinin aynı anda birden fazla sigortalılık türünü kapsayacak şekilde çalışması halinde hangi kapsamdaki sigortalılığa üstünlük tanınacağı öteden beri sorun olmuştur. Belirtelim ki; bir kişinin aynı anda birden fazla sigortalılık türünü kapsayacak şekilde çalışması mümkündür. Gerçekten bir kişi aynı anda iş sözleşmesine göre çalışabildiği gibi herhangi bir ticari faaliyeti nedeniyle vergi mükellefi ya da şirket ortağı da olabilir. Böyle durumlarda sigortalılıktaki teklik ilkesi gereği, her iki faaliyet nedeniyle ayrı ayrı sigortalılık ilişkisi kurulmaz, önceden başlayan sigortalılığa geçerlilik tanınır ve kesinti oluşmadığı sürece sonradan başlayan sigortalılık devreye girmezdi. ESKİDEN ÖNCEDEN BAŞLAYAN SİGORTALILIK GEÇERLİ İDİ Bu uygulama 1 Mart 2011 tarihine kadar devam etmiştir. 5510 sayılı Reform Kanunun, sigortalılık hallerinin birleşmesi başlıklı 53. maddesi hükmüne göre; sigortalı, 4. maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sigortalılık hallerinden birden fazlasına aynı anda tabi olmasını gerektirir biçimde çalışırsa öncelikle 4/c kapsamında, 4/c kapsamında çalışması yoksa ilk önce başlayan sigortalılık ilişkisi esas alınarak sigortalı sayılırdı. (1 Mart 2011 tarihi öncesinde geçerli olan kural) YENİ DÖNEMDE SSK SİGORTALILIĞINA ÜSTÜNLÜK TANINMAKTADIR 6111 sayılı Torba Kanun'la 5510 sayılı Kanunun 53. maddesi birinci fıkrası 1 Mart 2011 tarihinden geçerli olmak üzere değiştirilmiştir. Yapılan değişikliğe göre; sigortalının, 4/a ve 4/b sigortalılık statülerine tabi olacak şekilde çalışması halinde ise 4/a kapsamında sigortalı sayılması uygulaması başlamıştır. Dolayısıyla bu dönemlerde 4/b kapsamındaki sigortalılık pasif duruma geçecektir. Bu değişiklik 4/a ve 4/b kapsamında sigortalı sayılmayı gerektirir çalışması olanlar için sigortalılıkta teklik ilkesi gereği önceden başlayan sigortalılığın geçerli olacağı ilkesini ortadan kaldırmış bunun yerine sigortalılığın üstünlüğü (hiyerarşi) ilkesini getirmiştir. Özetle SSK sigortalısı olarak çalışmakta iken ticari faaliyette bulunursa Bağ-Kur'lu olmayacak, ticari faaliyeti nedeniyle Bağ-Kur'lu olan ya da olması gereken SSK'lı olarak çalışmaya başlarsa bu sürelerde Bağ-Kur devre dışı kalacak. ŞİRKET ORTAKLARI KENDİ ŞİRKETLERİNDEN SSK'LI BİLDİRİLEMEZ Burada çok önemli bulduğumuz bir konuyu özellikle anlatmam gerektiğini düşünmekteyim. Reform Kanununun 53. maddesi ikinci fıkrasında özellikle vurgulandığı üzere 4/b kapsamında sigortalı sayılanlar, (yani Bağ-Kur'lular) kendilerine ait veya ortak oldukları iş yerlerinden dolayı, 4/a kapsamında sigortalı bildirilemezler. Başka bir anlatımla, 1 Ekim 2008 tarihinden sonra, 4/a kapsamında sigortalı olarak çalıştıkları iş yerlerine limitet şirketse ortak anonim şirketse ortak ve yönetim kurulu üyesi olanların 4/a kapsamındaki sigortalılıkları bu tarihten bir gün önce sona erer. Kişi, şirket ortaklığının/ yönetim kurulu üyeliliğinin başladığı tarihte zorunlu olarak 4/b kapsamında sigortalı sayılır. Bu sürelerde kişi 4/a kapsamında sigortalı bildirilse dahi bu sigortalılık geçerli sayılmaz. Özetle; şirket ortakları kendi iş yerlerinden SSK sigortalısı bildirilemezler, bildirilmiş olsalar bile geçersiz sayılır. Örneğin; SSK'lı çalıştığı limitet şirkete 23 Aralık 2011 tarihinde ortak olanın SSK sigortalılığı 22 Aralık'ta sona erer. 23 Aralık'ta da Bağ-Kur sigortalılığı başlar. Haftaya, şirket ortakları hangi şartlarda kendi iş yerlerinde SSK sigortalısı olabilir, bu konuda milatlar neler konusunu anlatacağız.