Kozmopolitanların intikamı

2023 Dergisi ölümünden önce Durmuş Hocaoğlu ile bir mülakat yapmış. Uzun mülakatın bir yerinde Hocaoğlu kozmopolitanizmi anlatmış. Türkiye'nin istikbali hakkında düşündükleriyle ilgili bir soru üzerine Müslümanların devletle ilişkilerini Kurtuluş Harbi'nden 28 Şubat dönemine kadar getirmiş. Getirirken de onun ifadesiyle mütedeyyin insanlarla bu işin siyasetini yapanları ayırmış. Fakat asıl endişesi, bu işin siyasetini yapanların değil, geniş kitlenin, mütedeyyin kesimin yaşadığı travma.. Konuyu Kurtuluş Harbi'nden günümüze kadar getirdikten sonra şöyle diyor: 28 Şubat'ın mütedeyyin insanlarda oluşturduğu travma, itme duygusunun da beslemesi ile bu kesimde kozmopolitanlaşma hızla boy atmış, devlet ve vatan gibi kavramların aşınmasına ve son limitinde radikal biçimde reddine varan kozmopolitan müslümanlık, vatansız müslüman tipini ortaya çıkarmıştır.. Hocaoğlu bu tespitinden sonra endişelerini paylaşıyor. Ben tespitini endişelerinden tecrit ederek (soyutlayarak) bu kavramı açıkladığı kısma geliyorum. "Lügat anlamı yeryüzü vatandaşlığı demek olan ve kökleri çok eskilere, milad öncesi üçüncü bin yıla kadar uzanan, Yunan Stoası'nda bilhassa devletin vatandaşlarını dini inançları sebebiyle dışladığı hallerde ortaya çıkan kozmopolitanizm, Roma İmparatorluğu'nun beklenmedik bir şekilde yere çakılmasında oynadığı rol ile göstermiştir ki, son derece yıkıcı olabilir. Çünkü belirli bir vatan fikrini reddeder. Vatanseverliği hürriyete yöneltilmiş bir tehdit olarak görür ve ekstrem hâllerde düşman, evinin eşiğinden içeri girmeğe teşebbüs etmediği takdirde ona direnç göstermez. Bu, Roma'da böyle olmuştu: Asırlarca Hıristiyan vatandaşlarına sırf Hıristiyan oldukları için zulmeden Roma -sonradan her ne kadar bu dini resmî din hâline getirmiş olsa da- ile vatandaşları arasındaki kalbî bağ kopmuş idi. Öyle ki, 410 yılında Gotlar Roma'ya girdiklerinde sokaklardan dereler gibi kan akıttılar ama Hıristiyanlara dokunmadılar, çünki, Imperium Romana'nın çift başlı kartalı kendileri için bir değer ve anlam ifâde etmezleşen Hıristiyan Romalılar, Gotlara, kendilerine dokunmadıkları sürece onlara karşı mukavemet etmeyeceklerini bildirmişlerdi. Ne yazık ki, benim ülkemde bu kavramın adını bile doğru düzgün bilene pek rastladığımı söyleyemem... Bendeniz bir şeyler yazdım, umuma hitap eden, akademik formatsız bir şeyler; ama hiçbir yerde mâkes bulamadı yazdıklarım. Yazılarımın özeti şu idi: Bu ülkenin omurgası, asıl taşıyıcı elemanı olan bu insanları kozmopolitanlaştırırsanız, yarın bunun bedelini ödeyemezsiniz; çünki kozmopolitanların intikamı korkunç olur. Anamız vatan, evlatlarından kan bedeli istediğinde vermeğe yanaşmazlar, babamız devlet çatırdamağa başladığında, "zâten benim devletim değildi ki" derler.