Ömer Faruk Bingöl

Mayıs 2015’ten beri neredeyse dokuz sene geçmiş. Borsa İstanbul’da BİST100 endeksi bu süreçte 323 doların altında kalmış. Evet… Eylül 2017 ve Ocak 2018’de iki defa 323 dolar denemesi yapan BİST100, son kapanışını 305,50 dolardan gerçekleştiriyor. Yani 9.915…

Enflasyonla mücadele temelinde yürütülen ekonomi politikalarıyla birlikte; kurlarda stabilizasyon, ülkeye döviz girişi, büyüme, istihdam, cari denge ve bütçe gibi makroekonomik göstergelerde olumlu ilerlemeler kaydediliyor. Cari açıkta yıllık bazda 30 milyar dolar sınırına doğru bir gerileme yaşanıyor ki; bu, geçen yıla göre neredeyse yarı yarıya bir düşüşe işaret ediyor. Cari açığın azalması demek, daha az döviz ihtiyacı ve kurlar üzerinde daha az baskı demek.

Geçen hafta bayram tatili sebebiyle iç piyasalar 3,5 gün kapalıydı. Küresel piyasalarda ise özellikle altın fiyatlarında yaşanan gelişmeler öne çıktı. Ons altın hafta boyunca yükselişini sürdürdü. Cuma günü 2.431 dolarla tüm zamanların en yüksek seviyesini gördü. Ardından ABD piyasaları açıldığında 2.328 dolara kadar, 100 dolarlık sert bir geri çekilme yaşandı. Hafta kapanışı ise 2.344 dolardan gerçekleşti.

Piyasalarda “herkesin beklediği olmaz” sözü, ancak bu haftaki kadar karşılık bulabilirdi.

Yeni yılın ilk çeyrek dönemi geride kaldı. Bu hafta tablolarımızda, piyasalarda ilk çeyrekte neler olmuş, buna bakalım istedik. Çünkü rakamlarda oldukça dikkat çeken gerçekleşmeler var. Bugün aynı zamanda yerel seçim belirsizliğinin ortadan kalkacağı gün… Dolayısıyla piyasalar açısından da yeni bir çeyrek başlayacak.

Merkez bankalarının faiz kararlarının damga vurduğu bir hafta geride kalırken; TCMB’nin 500 baz puanlık faiz artışı ve politika alanına da +3 puanlık yukarı marj tanımlaması; her hafta verdiğimiz “10 bin TL geçen hafta ne oldu?” tablomuzda da kendini gösterdi.

Türkiye’de yerel seçimlere iki hafta kala, kredi hacminde dikkat çeken gerçekleşmeler ve buna karşılık alınan tedbirlerle karşılaşıyoruz. BDDK tarafından yayımlanan Haftalık Bankacılık Sektörü Verilerine göre toplam kredi hacmi;

Hayatta ihtiyaçlar sınırsız, kaynaklar sınırlıdır. İhtiyaç; alınacaklar listesi… Kaynak ise ücret yani maaş… İhtiyaçların fiyatı genelde önden gider, maaşlar geriden gelir. Bu sebeple ihtiyaçlar ister istemez önem derecesine göre bir sıraya konur. Zamanı gelince alınır. Hele ki bir ekonomide son dönemde fiyatlardaki artış hızı da yüksek ise o zaman birçok ihtiyaç bir şekilde öne çekilmeye de çalışılır. Hangi şekilde? Kredi kullanarak. Hatta böyle dönemlerde “ihtiyaç fazlası” da devreye girer.

Konut gibi kira getirisi yoktur, hisse gibi temettüsü de… Ya da mevduat gibi aylık sabit getirisi… Sadece fiyat artışı ile getiri vadeder, bazen bekletir, bazen düşer, bazen üzer, sabır gerektirir. Ama uzun vadede ve günün birinde arayı kapatır. “Tuttuğun altın olsun” diye dualara mazhar olan başka bir yatırım enstrümanı var mı?

Borsa İstanbul’da BİST100 endeksi 2024 yılının ilk iki ayı geride kalmadan; 7.470 seviyesinden 9.374’e yükselerek, yüzde 25 prime imza attı ve getiride ilk sırada yer almayı başardı. Bu arada sadece BİST100 endeksine dâhil şirketler arasında bulunan 9 hisse, yılbaşından bu yana yüzde 50 ile yüzde 100 arasında prim yapmış. Vestel Elektronik yüzde 100 primle başı çekerken; Akfen Yenilenebilir Enerji yüzde 95, MIA Teknoloji yüzde 94, Kocaer Çelik yüzde 80 ve Emlak Konut GYO yüzde 69 yükseliş kaydetmiş. YEO Teknoloji, TAV Havalimanları Holding, Borusan Yatırım ve Alarko Holding de yüzde 50 üzerinde getiri ile bu sıralamada yer alıyor.

Altın fiyatları en çok konuşulan konular arasında bu aralar… 31 Aralık’ta 1.955 TL’den kapanan serbest piyasa gram altın fiyatları, 16 Şubat işlemlerini 1.997 TL’den tamamladı. Yaklaşık 7 haftalık süreçte toplam yükseliş yüzde 2,10 olarak kayıtlara geçti. Ons altında ise yılbaşından bu yana yüzde 2,43 değer kaybı yaşandı.

Geçen yılın sonlarıydı. Mevduat faiz oranları son 20 yılın zirve seviyeleri olan yüzde 52 noktasına yaklaşmıştı. Bir yıl sonrası için yani 2024 sonu için enflasyon tahminleri yüzde 40-45 civarlarında bulunuyordu. O zaman bakıldığında 1 yıllık yüzde 50 faiz oranı, enflasyona karşı da koruma sağlayacak gibi gözüküyordu. Ne yaptı birçok yatırımcı? Borsadan vazgeçti ve uzun vadeli mevduat yatırımını tercih etti.

Epey hareketli bir hafta geride kaldı ancak kısa vadeli geçmişte likidite ve mevduat faizlerinin piyasaya yön verdiğini gözlemliyoruz. Şöyle ki;

Borsa İstanbul’da BİST100 endeksi geçen haftayı 8346’dan tamamladı. Böylece endeks tarafında üç aydan fazla süredir geçilemeyen 8100-8150 direnci aşılmış oldu. Bundan sonraki süreçte artık 8100 seviyesini kritik destek olarak takip edeceğiz. Bu seviye üzerinde kalıcılık hâlinde, tarihî zirve olan 8562 seviyesine doğru hareketlenme isteğinin de arttığını görebiliriz. Endekste 8100’ün altında ise 7900’ün, artık daha itibar edilir ve güvenilir bir destek seviyesi olarak çalışabileceğini görebiliriz, mevcut şartlarda…

Son yıllarda yaşanan enflasyonist ortam fiyatlama davranışlarında ciddi anlamda bozulmaya sebep olunca, her şeyin fiyatında iktisadi temelli olmayan, spekülatif diyebileceğimiz artışlar yaşandı. Ve bugün ekonomi yönetimi dezenflasyonist süreci tesis etmeye çalışırken, fiyat artış hızlarının da düşmeye başladığını gözlemliyoruz.

Yeni yıla başlarken, Merkezî Kayıt Kuruluşu (MKK) tarafından açıklanan ve yatırımcı sayılarına dair 2023 yılının son verilerini hatırlayalım. MKK verilerine göre Aralık 2023 sonu itibarıyla borsadaki yatırımcı sayısı 7 milyon 643 bin civarında kaydedildi. Bu rakam ekim ayında 8,6 milyona kadar yükselmişti. Ekim ayına kıyasla bakıldığında, borsadan yaklaşık 900 binin üzerinde yatırımcı çıkış yapmış.

Bu yılın enflasyon rakamını haftaya göreceğiz. Beklentiler, 2023’ün yüzde 65 oranında enflasyonla tamamlanması yönünde… Ancak geçen hafta yılın son işlem gününü geride bıraktığımız için yatırım araçlarındaki getirileri gördük.

Merkez Bankasının 2023 yılı son toplantısında aldığı kararı gördük geçen hafta. Beklentilere paralel bir faiz artışı ile politika faiz oranı 42,50 seviyesine yükselmiş oldu.

Borsa İstanbul’da BİST100 endeksi 8.000 puanın üzerine yerleşemeyince, tekrar destekleri yoklamaya yöneldi.

Yakın zamanda yabancı yatırımcıların Türkiye’ye yaklaşımlarını hatırlayalım.