Artan insan nüfusu ekosistemi zorluyor

Türlerin ve çeşitlerin yaşamlarının devamı, içinde bulundukları Habitat'ın (yaşadıkları alan) sağlıklı bir şekilde kalmasına bağlıdır. Örnek vermek gerekirse, ender türlerimizden biri olan "Akdeniz foku" (Monachus monachus) kıyılarımızın kalabalıklaşması, deniz ve sahil kirliliği, besin olarak tükettikleri balıkların azalması, gürültülü tekne trafiği, kısacası yaşadıkları alanların insan eliyle bozulması sebebiyle yok olmanın eşiğine gelmiş bulunmaktadır. Türler ancak çevrelerinin korunması ile birlikte yaşamlarını sürdürebilirler. Doğal alanların muhafazası, ekosistem işlevlerinin de sağlıklı bir şekilde devamını sağlamaktadır. Kayseri ilimiz sınırları içinde bulunan "Sultansazlığı" Sulak Alanı'nın bir bütün olarak korunması sadece su kuşlarının korunması anlamını taşımamaktadır. Aynı zamanda, sazlığın aşırı yağışları bir sünger gibi emerek taşmalara mani olması, erozyon gibi aşınma ve toprak kayıplarını dengeleyerek sel felâketlerini önlemesi de önem taşımaktadır. Hülâsa etmek gerekirse, milyonlarca yıldır kendi içindeki sistem döngüleriyle son derece homojen bir yaşamı devam ettiren çeşitli ekosistemler, geçmiş son yüzyıldaki aşırı nüfus artışı ve insanoğlunun  yayılımı, şehirlerin genişlemesi, yeni tarım alanlarının açılması ve endüstrileşme, habitatların bozulmasına, çevre kirlenmesiyle birlikte bazı türlerin zaman içinde yok olmalarına neden olmaktadır. Bunların dışında, doğal bitki örtüsünün tahribi yoluyla iklimlerde, toprak-su-atmosfer dengesinde koşulların değişmesi, birçok canlı türünün kuraklık sebebiyle besin ihtiyacı içinde göçe zorlanması, ancak göç edecek yeni mekanların bulunmaması türlerin sonunu getiren ayrı bir faktördür.

Dünya Doğayı Koruma Birliği (IUCN) 2008 kırmızı listesine göre, Türkiye'de nesilleri tehlike altında olan 134 tür bulunmakta. 19'uncu yüzyılın birinci yarısına kadar ülkemizin Güneydoğu Bölgesi  ve Akdeniz'de  Kınık civarında görülmüş olan aslan ve  günümüzden 40 yıl öncesine kadar sıkışıp kaldığı Dilek Yarımadasında yaşayan Anadolu Parsı  nesli tükenmiş canlılarımızdan iki örnektir. Ülkemiz doğal değerler açısından çok zengindir. Size birkaç örnek vermek istiyorum:

Avrupa'nın tamamında 12.000 kadar bitki türü bulunmaktadır. Ada ülkesi İngiltere'de ise 2.000 bitki türü mevcuttur. Ülkemizde ise 9.500 bitki çeşidi olup, bunların 3.300'ü sadece yaşadığı bölgede (endemik tür) olarak bulunmaktadır. 

Dünyada bilimsel olarak tanımlanan 1 milyondan fazla böcek türünden 82 bin kadarının Türkiye'de varlığı düşünülüyor. Bazı türlerin nesilleri, ticari nedenlerle avlanarak tükenmektedir. Örneğin, boynuzu için avlanan gergedan, derisi için avlanan leopar, kürkü için avlanan tilki ve kunduz gibi canlılarla birlikte, bazı hayvanlar da, insanla aynı besini paylaşma talihsizliğinden ötürü acı sona uğramaktalar. Hayvanat bahçelerine el altından satılan Endonezya'nın Orangutanları ve Afrika'da Ruanda'nın Dağ Gorilleri ise, sadece yavruları para ettiği için, anne hayvanlar öldürülerek yuvasından alınmakta ve aile yok olmaktadır. Ancak günümüzde birçok ülkede konuyla ilgili sıkı denetim uygulanmakta ve bu nadide canlıların yaşamlarını sağlıklı bir şekilde yürütebilmeleri için önlemler alınmaktadır.

Sevgili  Okurlar,

Son yapılan bilimsel çalışmalar neticesinde dünyadaki tespit edilmiş çeşitli grupların tür sayıları şöyledir:

Memeliler: 5.488 Tür (Bunlardan 1.142 tür tükenme tehlikesi ile karşı karşıya)

Kuşlar: 9.998 Tür (1.223 tür tükenme tehlikesi ile karşı karşıya)

Sürüngen: 8.734 Tür (2.200 tür tükenme tehlikesi ile karşı karşıya)

Balıklar: 30.700 Tür (9.300 tür tükenme tehlikesi ile karşı karşıya)

Görüldüğü gibi yeryüzündeki çeşitlilik devasa boyutta olup, milyonlarca yıldır birçok defa kitlesel yok oluşlar yaşanmış olmasına rağmen devam etmektedir. Ortam koşullarına uyum sağlayan yeni türler eskilerin yerini almaktadır. En son yok oluş 65 milyon yıl önce gerçekleşmiş ve dinozor gruplarının yaşamları sona ermişti.

Değerli okurlarımız, bu hafta size yaşamdaki biyolojik çeşitlilikten söz ettim. Haftanızın güzellikler içinde geçmesini diliyorum. Sevgiyle kalın.